یکی از مشکلاتی که برخی افراد در طول زندگی خود به آن دچار می‌شوند، سردردهای سینوزیتی هستند. درمان سردرد سینوزیت بستگی به شدت و علت آن دارد، گاهی اوقات با پیشگیری و رعایت چند نکته ساده می‌توان از بروز این عارضه دردناک جلوگیری کرد.
از آنجایی که درمان سینوزیت مزمن زمان‌بر است، فرد باید صبور باشد و دقیقا مطابق توصیه‌های پزشک متخصص عمل کند. پیش از تصمیم‌گیری برای انتخاب دارو مناسب و درمان سردرد سینوزیتی باید در ابتدا علت بروز این مشکل به طور دقیق مشخص شود. برخی از رایج‌ترین علل بروز سردرد سینوسی را در ادامه نام خواهیم برد:
- آسم
- عفونت ویروسی
- عفونت قارچی
- عفونت باکتریایی
- آلرژی
- پولیپ بینی
- انحراف تیغه بینی
- آلودگی و خشکی هوا
- سرطان سینوس‌ها
- بیماری زمینه‌ای مانند دیابت و یا بیماری‌های قلبی
- بیماری‌های دندان خصوصا فک بالا
- استعمال دخانیات
- اختلالات سیستم ایمنی
- تغییر در درجات آب و هوا
همان‌طور که دیدید علل متفاوتی در بروز سینوزیت نقش دارند که وابسته به هرکدام راه درمان سینوزیت گوناگونی توسط پزشک متخصص توصیه خواهد شد. قطعا راه درمان فوری سینوزیت ناشی از آلودگی آب و هوا با پولیپ بینی تفاوت دارد. ما در ادامه سعی کرده‌ایم رایج‌ترین راههای درمان سردرد سینوسی را معرفی کنیم، البته باید به یاد داشته باشید توصیه بهترین شیوه ممکن فقط توسط پزشک متخصص انجام خواهد شد و تا حد امکان از خود درمانی باید اجتناب کرد.
درمان سینوزیت مزمن از طریق دارو درمانی
یکی از شیوه‌های درمان فوری سینوزیت دارو درمانی به شمار می‌رود. دارو درمانی معمولا به منظور کاهش درد انجام می‌گردد و برای درمان سردردهای سینوزیتی با علائم پیش و پا افتاده است و به هیچ عنوان روش دارو درمانی به صورت طولانی مدت توصیه نمی‌شود. مصرف آنتی بیوتیک‌ها، ضدالتهاب‌های غیراستروئیدی، مکمل‌ها و برخی درمان‌های گیاهی، داروهای ضد احتقان و آنتی هیستامین‌ها از جمله روش‌های دارو درمانی هستند که معمولا توسط متخصصین تجویز می‌شوند.
هر کدام از این شیوه‌های درمانی وابسته به علت ایجاد و بروز عارضه سینوزیت است که توسط دکتر معالج با رصد و پایش علائم بالینی و آزمایشات مورد نیاز انجام می‌گردد و در صورتی که هر روشی برای شما توصیه شد، مناسب عارضه به وجود آمده برای شخص شما بوده و نباید به هیچ عنوان به شخص دیگری توصیه بفرمایید.
به یاد داشته باشید استفاده بی رویه و یا کم‌تر از میزان تجویز شده دوز دارو میتواند خطراتی را به همراه داشته باشد. ما در ادامه به برخی از رایج‌ترین داروها به منظور درمان سینوس و دردهای ناشی از آن خواهیم پرداخت:
داروهای ضداحتقان چطور به درمان سینوزیت مزمن کمک می‌کنند؟
یکی از راههای درمان قطعی سینوزیت خفیف مصرف داروهای ضد احتقان است. داروهای ضد احتقان مانند فنیل‌افرین یا پسودوافدرین که جزو این دسته‌های دارویی هستند، می‌توانند به کاهش التهاب و تورم مخاط بینی کمک کنند و باعث تسهیل تخلیه مخاط از سینوس‌ها شوند. با این حال، این داروها نباید برای مدت طولانی استفاده شوند زیرا ممکن است منجر به اثر بازگشتی (Rebound Effect) و بدتر شدن علائم شوند.
همان‌طور که گفته شد مکانیسم عمل داروهای ضد احتقان به این صورت است که سبب تخلیه مخاط دستگاه تنفسی می‌شود و فشار را از روی سینوس‌ها برمی‌دارد. این محصولات دارویی به منظور درمان سردرد سینوزیت به اشکال قرص و یا اسپری در سراسر جهان تولید می‌شوند. اثرات بازگشتی خصوصا در فرمت اسپری (اکسی متازولین) بیشتر از قرص‌ها هستند بنابراین نباید به صورت طولانی مدت و بیش از ۵ بار در روز پاف شوند. ضمن اینکه نهایتا تا ۵ روز استفاده می‌شوند.
برای اثربخشی بهتر، داروهای ضداحتقان مانند فنیل‌افرین با داروهای دیگر آنتی هیستامین و یا مسکن درد ترکیب می‌گردند. یکی از موثرترین داروها به منظور درمان سینوس و درد ناشی از آن مگافن فلو بوده که ترکیب ۵۰۰ میلی‌گرم استامینوفن و ۱۰ میلی‌گرم فنیل‌افرین است. مگافن فلو در طول روز برای بزرگسالان و کودکان بالاتر از ۱۲ سال یک تا دو قرص هر ۴ الی ۶ ساعت یکبار در روز توسط متخصصین توصیه می‌شود و به هیچ عنوان نباید بیشتر از ۶ عدد قرص در روز استفاده گردد.
افراد مسن و کودکان زیر ۱۲ سال معمولا در برابر این داروهای ضد احتقان حساسیت بیشتری دارند و ممکن است خطرات جبران‌ناپذیری را در صورت مصرف بدون تجویز پزشک تجربه کنند، بنابراین به هیچ عنوان خصوصا در شرایط حساسی مانند کهنسالی، بارداری، شیردهی، کودکان، افراد با فشار خون بالا و دیابت نباید خوددرمانی بفرمایند و بهترین روش برای تشخیص دارو مناسب شرایط فعلی فرد و درمان سردرد سینوزیتی توصیه‌های پزشک است.
خلط آورها از جمله گایافنزین پیشنهاد متخصصین برای درمان سردرد سینوسی
اگر سردرد سینوزیتی شخص همراه با مخاط و خلط باشد، مصرف گایافنزین میتواند روشی مناسب به منظور درمان سردرد سینوسی باشد. گایافنزین با مکانیسم عملی که دارد میتواند سبب رقیق شدن مخاط سینوس‌ها شود و به طور خودکار با خروج این مخاط، فشار از روی سینوس‌ها برداشته خواهد شد.
به نوعی می‌توان گفت درمان قطعی سینوزیت با استفاده از خلط آوری مانند گایافنزین امکان‌پذیر است. گایافنزین برای اینکه درد را کاهش دهد و اثرگذاری مطلوب‌تری داشته باشد با استامینوفن، ضد سرفه‌ها و ضد احتقان‌ها ترکیب می‌گردد. یکی از داروهای ترکیبی توصیه شده که شامل تمام محتویات نام برده است، مگافن کاف کلد بوده که دارای ۳۲۵ میلی‌گرم استامینوفن، ۵ میلی‌گرم فنیل‌افرین، ۱۵ میلی‌گرم دکسترومتورفان و ۲۰۰ میلی‌گرم گایافنزین است.
مگافن کاف کلد با ترکیباتی که دارد به طور کل به تسکین و بهبود انواع سرفه‌های خشک و خلطی، رفع احتقان سینوسی و درمان سردرد سینوزیتی، کاهش درد و تب می‌پردازد. با مصرف این محصول دارویی تحت نظر پزشک متخصص درمان قطعی سینوزیت و سردردها ناشی از آن را در دوره استفاده می‌توانید تجربه کنید.
از قرص مگافن کاف کلد در روز بیش از ۸ عدد نباید میل بفرمایید و در صورتی که پس از مصرف آن دچار علائم شدیدی مانند بی‌خوابی، تحریک‌پذیری، بثورات پوستی و … شدید، فورا به پزشک متخصص و یا اورژانس مراجعه نمایید. به یاد داشته باشید در زمان شیردهی این دارو به هیچ عنوان برای درمان سینوزیت و مشکلات دیگر توصیه نمی‌شود چرا که جریان شیر مادر را کاهش داده، در شیر مادر ترشح کرده و سبب عوارض ناخواسته در نوزاد می‌شود.
از داروهای ضد سرفه و خلط آور برای درمان سردردهای سینوزیتی معمولا به صورت کوتاه مدت استفاده می‌کنند و اگر عارضه فرد بیمار با استفاده از این داروها درمان نشد باید برای دریافت نسخه و یا راه‌حل درمان جایگزین به پزشک معالج مراجعه نماید. اگر مصرف‌کننده گایافنزین دچار مشکلات گوارشی و درد در ناحیه معده شد، میتواند این محصول دارویی را به همراه غذا و آب فراوان میل کند.
برای مطالعه و کسب اطلاعات بیشتر در مورد این ماده موثره بی‌نظیر می‌توانید به دیگر منابع معتبر از جمله DRUGS.COM مراجعه بفرمایید.
مصرف آنتی‌بیوتیک راهی برای درمان فوری سینوزیت ناشی از عفونت باکتریایی
گاهی اوقات درمان سینوزیت مزمن از طریق آنتی‌بیوتیک‌ها انجام پذیر است، شاید بپرسید چطور؟ همان‌طور که در ابتدا توضیح دادیم یکی از علل به وجود آمدن این عارضه میتواند عفونت باکتریایی باشد و از آنجایی که راه کاهش و از بین بردن عفونت باکتریایی استفاده از آنتی بیوتیک است میتواند راه‌حلی مناسب باشد.
چند نکته در مورد استفاده از آنتی بیوتیک‌ها که باید همیشه به یاد داشته باشید:
- تجویز آنتی‌بیوتیک برای درمان فوری سینوزیت فقط به تشخیص پزشک باید انجام شود، چرا که آنتی‌بیوتیک فقط در صورتی که مشکل بر اثر عفونت باکتریایی به وجود آمده باشد تاثیرگذار است و نه عفونت ویروسی و دیگر علل مربوط به بروز سینوزیت.
- مصرف طولانی مدت و خودسرانه آنتی‌بیوتیک میتواند مقاومت دارویی، مقاومت در برابر آنتی‌بیوتیک و مشکلات گوارشی را به همراه داشته باشد بنابراین بیش از اندازه توصیه شده پزشک به هیچ عنوان نباید مصرف بفرمایید.
- طول دوره درمان با آنتی‌بیوتیک باید رعایت شود چرا که در صورت قطع خودسرانه آن ممکن است بیماری عود کرده و بدن به باکتری‌ها مقاومت بیشتری نشان دهند. معمولا دوره درمان سردرد سینوزیت با آنتی بیوتیک ۷ الی ۱۰ روز است.
از پرمصرف‌ترین داروهای آنتی‌بیوتیک توصیه شده برای درمان سر درد سینوزیتی اموکسی سیلین، کواموکسی کلاو،داکسی سایکلین،سفالوسپورین ها (مثل سفکسیم یا سفالکسین)،ماکرولید ها(مثل آزیترومایسین یا کلاریترومایسین) و فلوئوروکینولون ها( مانند لووفلوکساسین یا موکسی فلوکساسین)هستند که انتخاب نوع آنتی‌بیوتیک مناسب نیز بسیار حائز اهمیت بوده چرا که هر کدام برای نوع خاصی از عفونت باکتریایی تجویز می‌شوند.
آنتی‌هیستامین یک روش کارآمد برای درمان سینوزیت
تماس با آلرژن‌ها میتواند یکی از علت‌های به وجود آمدن درد و التهاب در سینوس‌ها باشد که در این حالت درمان قطعی سینوزیت با انواع آنتی هیستامین امکان‌پذیر است. از رایج‌ترین آنتی‌هیستامین‌های توصیه شده لوراتادین، فکسوفنادین، سیتریزین و دیفن هیدرامین هستند.
آنتی‌هیستامین‌ها مانند آنتی‌بیوتیک‌ها انواع مختلفی دارند که باعث می‌شوند گزینش نوع صحیح آن فقط با تشخیص پزشک معالج انجام شود. به طور کل می‌توان گفت آنتی‌هیستامین‌ها به ۲ دسته نسل اول و نسل دوم تقسیم می‌شوند. خواب‌آوری از ویژگی‌های آنتی‌هیستامین نسل اول است؛ این داروها با مکانیسم عملی که دارند به راحتی از سد خونی_مغزی عبور می‌کنند و سبب گیجی و خواب‌آلودگی می‌شوند. بنابراین اگر مشکل به وجود آمده ، خواب راحت را از شما گرفته درمان سردرد سینوزیتی خود را با مصرف یک آنتی هیستامین نسل اول انجام دهید.
آنتی‌هیستامین‌های نسل اول به دلیل خاصیت ضدهیستامینی و خواب آوری که دارند علاوه بر درمان سر درد سینوزیت می‌توانند علائم دیگری مانند تهوع استفراغ و علائم آلرژی را کاهش دهند. از مشهورترین این نوع داروها می‌توان به دیفن هیدرامین اشاره کرد. برای اثربخشی بیشتر و تسکین درد معمولا در داروهای ترکیبی دیفن‌هیدرامین را با یک ضد درد مانند استامینوفن استفاده می‌کنند.
مگافن رست یکی از محصولات دارویی گروه داروسازی کیش مدیفارم بوده که با ترکیب ۵۰۰ میلی‌گرم استامینوفن و ۲۵ میلی‌گرم دیفن‌هیدرامین توانسته راه‌حلی مناسب برای درمان سردرد سینوسی و مشکلات ناشی از آن باشد. فقط کافی است نیم ساعت پیش از خواب یک عدد از قرص مگافن رست را میل کنید و خواهید دید که با استراحت کافی و فرمولاسیون قوی این دارو روز بعد را با انرژی بیشتری شروع می‌کنید.
یکی از مزیت‌های دیفن هیدرامین عدم ایجاد وابستگی و اعتیاد است اما باید به یاد داشته باشید تمام محصولات دارویی را باید زیر نظر پزشک معالج و در دوره درمان توصیه شده مصرف نمایید. برای مطالعه بیشتر در مورد آنتی‌هیستامین‌ها می‌توانید از منابع معتبر از جمله pubmed استفاده نمایید.
نقش ضدالتهاب غیراستروئیدی در درمان سینوزیت مزمن
درد در ناحیه صورت، پیشانی، بینی و چشم‌ها میتواند در زمان بروز سینوزیت رخ دهد. برای درمان سینوزیت مزمن و دردهای ناشی از آن یک ضد التهاب غیراستروئیدی میتواند اثرگذاری خوبی داشته باشد. NSAIDs و یا ضد التهاب‌های غیر استروئیدی مانند ایبوپروفن و ناپروکسن با مکانیسم عملی که دارند سبب کاهش درد و التهاب می‌شوند و از آنجایی که یکی از معضلات به وجود آمده در سینوزیت درد و التهاب بوده میتواند نقش به‌سزایی در ترکیبات داروها برای کاهش و درمان سینوزیت داشته باشد.
این نکته را مد نظر داشته باشید که داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی صرفا درد و التهاب ناشی از سینوزیت را کاهش می‌دهند و به هیچ عنوان علت اصلی بروز این معضل یعنی از بین بردن عفونت باکتریایی، عفونت ویروسی، پولیپ و … را هدف قرار نمی‌دهند.
اگرچه داروهای ضد التهاب غیراستروئیدی با هزینه کم در دسترس عموم هستند اما به هیچ عنوان نباید مصرف خودسرانه و طولانی مدت را داشته باشید چرا که میتواند سبب بروز عوارض ناخواسته از جمله مشکلات گوارشی باشد. از رایج‌ترین قرص‌های ضد التهاب غیراستروئیدی که برای درمان سینوس، درد و التهاب ناشی از آن تجویز می‌شود، موارد زیر هستند:
- ایبوپروفن
- ناپروکسن
- سلکوکسیب
- کتورولاک
- آسپرین
مگافن پین یکی از داروهایی بوده که ترکیبات خوبی برای کاهش و درمان سردردهای سینوزیتی دارد. این محصول دارویی ، که در بسته‌های ۲۴ عددی توسط شرکت داروسازی کیش مدیفارم تولید می‌شود ، ۳۲۵ میلی‌گرم استامینوفن (ضد درد و ضد التهاب)، ۴۰ میلی‌گرم کافئین (سرعت بخشیدن در اثرگذاری استامینوفن) و ۲۰۰ میلی‌گرم ایبوپروفن (ضد التهاب غیر استروئیدی) دارد.
این محصول دارویی که میتواند سبب کاهش درد و تب باشد برای تسکین بسیاری از مشکلات مانند دردهای قاعدگی، درد دندان، درد کمر، درد مفاصل، درد عضلات، دردهای آرتریت، دردهای پس از عمل جراحی و درمان سینوزیت توسط متخصصین توصیه می‌شود. بسیاری از افراد مگافن پین را با نام داروی سه ترکیبی نیز می‌شناسند و معمولا در کمد داروهای هر خانه‌ای یک بلیستر (ورق قرص) مگافن پین یافت می‌شود.
ایبوپروفن در سراسر دنیا به اشکال مختلف از جمله شیاف، شربت، قرص و کپسول توسط شرکت‌های داروسازی تولید می‌شود. انتخاب نوع مناسب دارو بستگی به سن، جنسیت، شرایط بیمار و تشخیص پزشک دارد. از ایبوپروفن برای درمان فوری سینوزیت در بزرگسالان معمولاً ۲۰۰ تا ۴۰۰ میلی‌گرم هر ۴ تا ۶ ساعت، با توجه به نیاز و تحت نظر پزشک و حداکثر دوز روزانه معمولاً ۱۲۰۰ تا ۲۴۰۰ میلی‌گرم در روز توصیه می‌گردد.
درمان فوری سینوزیت با روش‌های خانگی
یکی از راهکارهایی که بسیاری از افراد برای درمان فوری سینوزیت به آن علاقه‌مند هستند روش‌های خانگی و طب سنتی به شمار می‌رود. این روش در صورت تشخیص پزشک متخصص و معالج برخی اوقات به صورت تک درمانی و در شرایط دیگر همراه با دارو درمانی تجویز می‌شود.
انجام روش‌های خانگی برای درمان سردردهای سینوزیتی فقط در صورت صلاحدید دکتر انجام شده و معمولا روش‌های زیر توصیه می‌شود:
- کمپرس آب گرم: گرما میتواند به کاهش فشار سینوس‌ها کمک کند.
- بخور: بخور با آب گرم و گیاهانی مانند اکالیپتوس، بابونه، آویشن و نعنا میتواند یکی از بهترین راهکارها برای درمان سینوس و تخلیه مخاط باشد که به راحتی خلط و مخاط را از نواحی مذکور جدا و خارج می‌کند.
- هیدراته ماندن: استفاده زیاد از مایعات و هیدراته نگه داشتن بدن میتواند به رقیق شدن خلط و تخلیه راحت‌تر نیز کمک کند.
- مصرف غذا و مرکبات: برای تقویت سیستم ایمنی بدن و کاهش التهاب استفاده از زنجبیل، زردچوبه و مرکبات حاوی ویتامین سی میتواند مفید باشد و به طور غیر مستقیم در درمان سینوزیت تاثیر گذار باشد.
- غرغره آب نمک و شستشوی بینی: از دیگر راههای کاهش التهاب و پاکسازی سینوس‌ها شستشوی بینی با آب ولرم و نمک است.
- دمنوش: نوشیدن چند لیوان نوشیدنی گرم مانند چای زنجبیل و چای نعنا میتواند به خروج راحت‌تر مخاط حلق کمک به‌سزایی داشته باشد.
- رطوبت فضا: مرطوب نگه داشتن اتاق با دستگاه‌های خانگی میتواند به هیدراته نگه داشتن بدن کمک کند.
- نوشیدن لیمو و عسل: هر چند ساعت یکبار آب ولرم، لیمو و عسل را ترکیب کنید و خواهید دید چقدر گلوی شما نرم شده و خلط حلق رقیق‌‌‌تر شده و راحت‌تر خارج می‌گردد.
- استراحت کافی: خوابیدن و استراحت کافی میتواند به تقویت سیستم ایمنی کمک کند.
جراحی یک راه درمان سر درد سینوسی
جراحی برای درمان سینوزیت میتواند گزینه‌ای مؤثر برای بیمارانی باشد که به درمان‌های غیرجراحی پاسخ نداده‌اند یا دارای مشکلات آناتومیکی در ناحیه بینی و سینوس‌ها هستند که نیاز به اصلاح اساسی دارند. انتخاب نوع جراحی بستگی به شدت سینوزیت، وضعیت فردی و نظر پزشک متخصص و معالج دارد. مشورت با یک متخصص ENT (گوش، حلق و بینی) برای تعیین بهترین روش درمان و برنامه‌ریزی جراحی ضروری است .اگر پس از معاینه و انجام آزمایشات ضروری پزشک تشخیص دهد که فرد با دارو درمانی مداوا نمی‌شود به عنوان آخرین راه، جراحی را معرفی می‌نماید. معمولا درمان سینوزیت مزمن، اختلالات آناتومیک، عفونت‌های عود کننده و عفونت‌های غیر معمول از رایج‌ترین عللی هستند که جراحی توصیه می‌شود.
جراحی آندوسکوپی سینوس، جراحی سینوسوستومی، سپتوپلاستی و یا جراحی برای اصلاح انحراف تیغه بینی و جراحی حذف پولیپ‌های بینی از جمله مواردی هستند که به عنوان راهکارهای نهایی برای درمان سینوزیت مزمن انجام می‌شوند. از مزیت‌های انجام جراحی‌های درمان‌کننده سینوزیت می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- نتایج بلندمدت
- کاهش عفونت‌های مکرر
- کاهش نیاز به دارو
- دسترسی به سینوس‌ها برای حل مشکلات سینوسی
نتیجه‌گیری
یکی از رایج‌ترین معضلاتی که ممکن است در طول زندگی بارها و بارها به آن دچار شوید بروز سردردهای ناشی از سینوزیت است. علل بروز این عارضه میتواند عوامل متفاوتی از جمله عفونت ویروسی، عفونت باکتریایی، پولیپ بینی، آلرژی و حساسیت باشد، بنابراین درمان قطعی سینوزیت در وهله اول کاملا به تشخیص علت آن توسط پزشک معالج با بررسی، رصد و پایش فرد بیمار انجام می‌پذیرد.
دارو درمانی، درمان‌های ساده به روش خانگی و جراحی از عمده راههای درمان سردرد سینوزیتی به شمار می‌روند که وابسته به علت و شدت عارضه توسط متخصصین تجویز می‌شوند. مصرف آنتی‌هیستامین‌ها (کاهش آلرژی و حساسیت)، آنتی بیوتیک‌ها (عفونت باکتریایی)، ضد التهاب‌های غیر استروئیدی (کاهش درد و التهاب)، داروهای ضد احتقان بینی (فنیل افرین) و داروهای خلط آور از جمله گایافنزین می‌توانند در درمان سردرد سینوسی کمک شایانی کنند.
مگافن پین (استامینوفن، ایبوپروفن و کافئین)، مگافن کاف کلد (استامینوفن، فنیل افرین، دکسترومتورفان و گایفنزین)، مگافن فلو (فنیل افرین و استامینوفن) و مگافن روز و شب (استامینوفن، فنیل افرین و دکسترومتورفان در قرص روز و استامینوفن، فنیل افرین، دکسترومتورفان و کلرفنیرامین در قرص شب) داروهای ترکیبی هستند که معمولا توسط دکتر داروساز و پزشک به منظور درمان سینوزیت به عنوان داروهای ترکیبی توصیه می‌شوند.
انجام امور به ظاهر ساده در منزل مانند بخور با گیاهان دارویی، استراحت کافی، هیدراته ماندن و نوشیدن دمنوش‌های توصیه شده می‌توانند به صورت تک درمانی و یا درمان کمکی در کنار مصرف داروها به درمان سر درد سینوزیت بپردازند. اگر فرد به درمان‌های خانگی و دارو درمانی پاسخ مناسب ندهد و اختلالات آناتومیکی و یا عفونت‌های حاد داشته باشد ممکن است جراحی مناسب برای درمان سینوزیت مزمن توصیه شود.
توجه داشته باشید که تمام اطلاعات ارائه‌شده تنها به منظور افزایش آگاهی عمومی است و نباید به هیچ وجه جایگزین درمان‌های پزشکی حرفه‌ای در نظر گرفته شوند. برای درمان فوری سینوزیت، همیشه باید تحت نظر پزشک متخصص باشید و پس از انجام آزمایشات و بررسی‌های بالینی لازم اقدام کنید.