کاربرد استامینوفن چیست؟
زمانی که فصل آنفولانزا و بیماری‌های ویروسی مانند سرماخوردگی آغاز می‌شود، مصرف قرص استامینوفن نیز در میان مردم بسیار افزایش پیدا می‌کند. اگرچه مصرف استامینوفن می‌تواند در کنترل بیماری‌های مختلف و کاهش درد و تب موثر باشد؛ اما قطعا مصرف بی‌رویه و بدون دلیل آن، نه تنها برای بدن مفید نیست؛ بلکه می‌تواند عوارض بسیار زیادی را نیز به همراه داشته باشد.
مصرف داروی استامینوفن باید به گونه‌ای انجام شود که افراد عوارض کمی را تجربه کنند. خوشبختانه این دارو نمی‌تواند آسیب شدیدی به دیواره معده شما وارد کند؛ چون برخلاف برخی از مسکن‌ها و ضدالتهاب‌ها مانند ایبروپروفن، تحریک‌کننده دیواره معده نیست. با این حال اگر می‌خواهید اقدام به مصرف قرص‌های حاوی استامینوفن کنید، با ما همراه باشید تا بیشتر در مورد این دارو و اثرات آن آشنا شوید.
چه زمانی تجویز می‌شود؟
استامینوفن (Acetaminophen) یکی از انواع داروهای مسکن است که می‌تواند به عنوان تببر و ضد درد شناخته شود. این دارو می‌تواند برای تسکین دردهای خفیف تا متوسط مورد استفاده قرار گیرد. در جهان، مصرف این داروی مسکن بسیار شایعتر از داروهای ضد التهاب و مسکن دیگر است؛ چون بههرحال، عوارض این دارو نسبت به برخی از داروها کمتر است. البته نباید فراموش کرد که مصرف استامینوفن می‌تواند برای کلیه‌های افراد سالم نیز مضر باشد. بنابراین، تنها زمانی باید اقدام به مصرف استامینوفن کنید که نیاز به مصرف آن داشته باشید.
در حال حاضر، قرص‌های استامینوفن می‌توانند کاربردهای بسیار زیادی در کنترل بیماری‌های مختلف داشته باشند. لازم به توضیح است که این قرص‌ها، به هیچ وجه نمی‌توانند باعث کاهش التهاب در بدن شما شوند؛ اما در موارد زیر کاربردهای بسیار زیادی دارند:
- کاهش سردرد
- تسکین درد عضلانی
- کاهش علائم دوره قاعدگی
- تسکین سرماخوردگی و گلودرد
- کاهش دندان درد
- تسکین کمردرد و پا درد
- کاهش علائم ناشی از واکنش و واکنش به واکسیناسیون
نحوه مصرف داروی استامینوفن چگونه است؟
استامینوفن به صورت قرص، قرص جویدنی، کپسول، سوسپانسیون یا محلول (مایع) و قرص های آهسته رهش در بازار کشور ایران وجود دارد. البته پرمصرف‌ترین فرم این دارو، قرص استامینوفن است که در حال حاضر در دوز ۳۲۵ میلی گرم و ۵۰۰ میلی گرم در بازار به فروش می‌رود.
قرص استامینوفن و یا دیگر فرم‌های این داروی مسکن، بدون نسخه در داروخانه‌های سراسر کشور دردسترس هستند بنابراین، شما می‌توانید این دارو را بر اساس نیاز خود خریداری و مصرف کنید؛ ولی توصیه می‌شود که برای درمان برخی از شرایط و یا کنترل علائم بیماری‌ها، از نظر پزشک برای مصرف استامینوفن کمک بگیرید. پزشک یا داروساز می‌توانند به شما برای مصرف بهتر این دارو کمک کنند.
قرص‌های حاوی استامینوفن ممکن است با سایر داروها ترکیب شده باشند تا در کنترل علائم سرماخوردگی و سرفه، موثرتر واقع شوند. بنابراین، اگر می‌خواهید بدانید که کدام مدل از قرص استامینوفن برای شما بهتر است، حتما با پزشک مشورت کنید.
نحوه مصرف این دارو برای کودکان
یکی از دغدغه‌های والدین که کودک کوچک در منزل دارند، دادن دارو به کودک است. بهطورکلی، کودکان زیر ۲ سال، باید با حساسیت بیشتری اقدام به مصرف دارو کنند. به همین خاطر، توصیه می‌کنیم که هرگز بدون مشورت پزشک، اقدام به دادن هیچ دارویی مانند استامینوفن به کودک خودتان نکنید.
اگر قرار است به کودک خودتان داروی استامینوفن را بدهید، حتما برچسب و دستور مصرف را با دقت مطالعه کنید. چون تنها برخی از داروهای استامینوفن برای کودکان مناسب هستند و نباید داروهای مسکنی که برای بزرگسالان تولید شده‌اند، برای کودکان مورد استفاده قرار گیرند.
داروهای استامینوفنی که برای بزرگسالان تهیه می‌شوند، ممکن است دوز بالایی از استامینوفن داشته باشند که مصرف آن‌ها برای کودکان بسیار مضر است. از طرفی کودکان بر اساس سن، وزن و حتی شرایط جسمی باید دوز مشخصی از استامینوفن را مصرف کنند.
احتیاطات مهم قبل از مصرف قرص استامینوفن
برای مصرف هر دارویی، بهتر است که یک سری احتیاطات را در نظر بگیرید تا شاهد عوارض و مشکلات ناشی از مصرف آن دارو نباشید. از جمله احتیاطات مهم قبل از مصرف قرص استامینوفن یا هر فرم دیگر این دارو، عبارتند از:
- داروهای تشکیل دهنده قرص استامینوفن را با دقت بررسی کنید. اگر به داروی مسکن استامینوفن یا هر دارو و مواد دیگری که در این قرص وجود دارند حساسیت دارید، حتما برای مصرف این قرص با پزشک خود مشورت کنید.
- قبل از مصرف قرص استامینوفن، با پزشک خودتان صحبت کنید و در مورد داروهای تجویزی و بدون نسخه مصرفی خودتان، به او توضیح دهید. داروهای ضد انعقاد، برخی از ویتامین‌ها و مکمل‌های غذایی، ممکن است با این دارو تداخل داشته باشند. در صورت مصرف داروهایی مانند فنوباربیتال و فنی توئین (دیلانتین) ، داروهای ضد درد، تب، سرفه و سرماخوردگی، فنوتیازین‌ها (داروهای بیماری‌های روانی و تهوع) و … حتما برای مصرف استامینوفن با پزشک مشورت کنید.
- اگر سابقه بروز بثورات شدید در اثر مصرف استامینوفن را دارید، حتما برای مصرف این قرص با پزشک مشورت کنید.
- در صورت وجود بارداری، شیردهی و یا قصد بارداری، برای مصرف قرص استامینوفن با پزشک خودتان مشورت کنید.
- در صورتی که هر روز اقدام به مصرف نوشیدنی‌های الکلی می‌کنید، بهتر است یا از داروی استامینوفن استفاده نکنید، یا برای مصرف آن حتما با پزشک مشورت کنید. شاید نیاز باشد که مصرف الکل خود را در طی مصرف استامینوفن، کاهش دهید.
- محصولات ترکیبی استامینوفن که برای سرفه و سرماخوردگی استفاده می‌شوند؛ ممکن است حاوی داروهای ضد احتقان بینی، آنتی‌هیستامین‌ها، سرکوب‌کننده‌های سرفه و خلط آور باشند. این داروها نباید برای کودکان زیر ۲ سال استفاده شوند. مصرف این داروها برای کودکان خردسال می‌تواند عوارض جدی را به همراه داشته باشد. در صورت نیاز به مصرف این داروها برای کودکان بالای ۲ سال، حتما با پزشک مشورت کنید.
- در صورتی که دارای بیماری فنیل کتونوری هستید، حتما برای مصرف قرص استامینوفن به ویژه قرص‌های جویدنی که حاوی آسپارتام هستند، با پزشک مشورت کنید.
حداکثر دوز مجاز استامینوفن برای بزرگسالان
متاسفانه تحقیقات بسیار زیادی وجود دارند که نشان می‌دهند مصرف استامینوفن می‌تواند باعث بروز بیماری‌های کبدی و حتی مرگ شود. البته این در صورتی است که افراد بیش از حد مجاز اقدام به مصرف این داروی تسکین‌دهنده درد کنند. حداکثر دوز مجاز استامینوفن برای کودکان و بزرگسالان با هم متفاوت است. از طرفی خود کودکان به دلیل داشتن شرایط جسمی متفاوت، دوز مجاز متفاوتی نیز دارند. بنابراین، توصیه می‌شود که برای اطلاع از بهترین دوز مجاز مصرف استامینوفن برای کودکان با پزشک آن‌ها مشورت کنید.
میزان دوز مجاز استامینوفن برای بزرگسالان ۴۰۰۰ میلی گرم در روز است. اگرچه تحقیقات زیادی وجود دارند که ایمنی مصرف این مقدار استامینوفن را تایید کرده‌اند؛ اما اگر به سلامت خودتان اهمیت می‌دهید، توصیه می‌کنیم که بیش از ۳۰۰۰ میلی گرم در روز از این دارو استفاده نکنید.
چگونه مطمئن شویم که بیش از دوز مورد نیاز خودمان استفاده نمی‌کنیم؟
همانطور که اشاره کردیم، مصرف بیش از اندازه از داروی مسکن استامینوفن، می‌تواند عوارض زیادی را به همراه داشته باشد. بنابراین، اگر به سلامت خودتان اهمیت می‌دهید و می‌خواهید از بروز بیماری‌های مختلف پیشگیری کنید، می‌توانید از مصرف بیش از حداکثر دوز مجاز استامینوفن خودداری کنید. برای این کار باید نکات زیر را در نظر بگیرید:
- بیش از یک محصول حاوی استامینوفن را در یک زمان مصرف نکنید
سعی کنید که قبل از مصرف هر دارویی که برای سرماخوردگی و آنفولانزا تجویز می‌شود، جدول ترکیبات آن را مطالعه کنید. چون ممکن است هر یک از این داروها، حاوی استامینوفن باشند و شما ندانید! این موضوع می‌تواند خطر ابتلا به مصرف استامینوفن بیش از دوز مجاز را در شما افزایش دهد.
- این دارو را مطابق با نظر پزشک مصرف کنید
اگرچه داروی مسکن استامینوفن می‌تواند بدون نسخه پزشک از داروخانه‌ها تهیه شود؛ اما این دلیلی برای بی‌ضرر بودن این دارو نیست. سعی کنید که حتما با پزشک خودتان برای مصرف این دارو مشورت کنید. در صورتی که پس از مصرف دارو، هنوز علائم شما پایدار هستند، باز هم با پزشک مشورت کنید.
- در صورت مصرف الکل، از استامینوفن استفاده نکنید
اگرچه این موضوع ربطی به دوز مجاز استامینوفن در روز ندارد؛ اما متاسفانه باید بگوییم که مصرف الکل می‌تواند خطرات ناشی از مصرف استامینوفن را افزایش دهد به‌طوری‌که اگر در طول روز از استامینوفن استفاده کنید و به همراه آن الکل بنوشید، کبد بیشتر استامینوفن را به مواد سمی تبدیل می‌کند.
- میزان دوز قرص‌های حاوی استامینوفن را بررسی کنید
قرار نیست همه قرص‌های استامینوفن دارای یک دوز مشخص باشند. برخی از قرص‌های استامینوفن حاوی ۳۲۵ میلی گرم از این دارو و برخی دیگر حاوی ۵۰۰ یا ۶۵۰ میلی گرم داروی مسکن استامینوفن هستند. حتما قبل از اینکه اقدام به خرید و مصرف قرص‌های حاوی استامینوفن کنید، دوز آن‌ها را نیز بررسی کنید تا با مشکل مصرف بیش از حد این دو دارو مواجه شوید.
- به دوزهای توصیه شده پایبند باشید
اگرچه قرص استامینوفن می‌تواند باعث کاهش درد در شما شود؛ اما هرگز برای مصرف بیش از حد آن وسوسه نشوید. توصیه می‌کنیم که هر روز حداکثر ۳۰۰۰ میلی گرم استامینوفن استفاده کنید.
چه زمانی باید مصرف استامینوفن را قطع کنیم؟
قرص استامینوفن می‌تواند کاربردهای بسیار زیادی در کنترل و درمان بیماری‌های مختلف داشته باشد؛ اما گاهی افراد بنا به دلایلی مجبور به قطع مصرف این قرص و یا داروهای حاوی آن می‌شوند. زمانی که افراد طی یک مدت زمان مشخص، مانند یک هفته، از قرص‌های حاوی این دارو استفاده می‌کنند و شاهد بهتر شدن علائم خودشان نیستند؛ باید مصرف قرص حاوی استامینوفن قطع را و با پزشک مشورت کنید. هم‌چنین در موارد زیر، بهتر است که مصرف استامینوفن قطع و با پزشک مشورت شود:
- در صورتی که درد و تورم ایجاد شده در بدن شما بیش از ۱۰ روز طول کشیده است، یا بیش از ۳ روز است که علی‌رغم مصرف استامینوفن، تب دارید؛ بهتر است که با پزشک برای ادامه مصرف این دارو مشورت کنید.
- اگر کودک شما پس از مصرف استامینوفن با مشکل قرمزی و تورم پوست مواجه شده است، مصرف این دارو را قطع کنید.
- اگر درد کودک با مصرف این دارو تسکین داده نشده و بیش از ۵ روز طول کشیده است، حتما با پزشک مشورت کنید.
- کودکانی که گلو درد شدید به همراه بثورات، تب، حالت تهوع، استفراغ و … دارند، باید تحت نظر پزشک از این دارو استفاده کنند. چون ممکن است این علائم نشان‌دهنده یک بیماری جدی باشند و استامینوفن فقط یک تسکین‌دهنده برای آن‌ها باشد.
- در صورتی که پس از مصرف داروی حاوی استامینوفن شاهد یک سری عوارض خاص بودید، حتما مصرف این دارو را قطع و فورا با پزشک خود مشورت کنید. از جمله این علائم می‌توان به خارش پوست، قرمزی و تاول‌های پوستی، بروز کهیر، گرفتگی صدا، مشکل در تنفس و … اشاره کرد.
اگر مصرف این قرص را در یک نوبت فراموش کردیم، چه کاری انجام دهیم؟
شاید برخی از داروها مانند آنتی بیوتیک‌ها، نیاز به مصرف دقیق‌تری داشته باشند؛ اما قرص استامینوفن از جمله این داروها نیست. به همین خاطر، اگر مصرف یک نوبت از داروی مسکن استامینوفن را فراموش کردید، می‌توانید هر زمانی که یادتان آمد، آن را مصرف کنید. البته اگر این زمان نزدیک به زمان مصرف قرص بعدی استامینوفن است، بهتر است که دیگر دوز قبلی را مصرف نکنید.
عوارض مصرف بیش از حد قرص استامینوفن
متاسفانه، مصرف بیش از حد قرص استامینوفن (بیش از ۴۰۰۰ میلی گرم در طول روز) می‌تواند عوارض زیادی را برای کبد به همراه داشته باشد. بنابراین، اگر متوجه شدید که فردی بیش از این مقدار اقدام به مصرف قرص استامینوفن کرده است، حتما با پزشک ارتباط بگیرید. از جمله عوارض مصرف بیش از حد قرص حاوی استامینوفن عبارتند از:
- حالت تهوع
- استفراغ
- از دست دادن اشتها
- تعریق
- خستگی مفرط
- خونریزی یا کبودی غیر معمول
- درد در سمت راست بالای معده
- زرد شدن پوست یا چشم
- علائم شبیه آنفولانزا
قرص مگافن؛ استامینوفن با دو دوز متفاوت
مگافن ۵۰۰ و مگافن ۳۲۵ شرکت کیش‌مدیفارم تحت عنوان مگافن، از جمله قرص‌های استامینوفن هستند که می‌توانند برای کنترل درد و تب مورد استفاده قرار گیرند. بنابراین، اگر به دنبال مصرف یک قرص ایمن برای درمان سرماخوردگی، کاهش سردرد، کنترل درد کمر، پا و … هستید، این دو قرص گزینههای خوبی برای شما محسوب می‌شوند.
قرص استامینوفن یکی از قرص‌های محبوب در میان ایرانیان و مردم جهان است که به عنوان مسکن و تببر مورد استفاده قرار می‌گیرد. اگرچه در اکثر موارد مصرف این قرص ایمن است؛ اما مصرف طولانیمدت آن به هیچ فردی توصیه نمی‌شود. توضیحات ذکر شده در این مطلب به شما کمک می‌کنند تا به صورت ایمنتر اقدام به مصرف داروی حاوی استامینوفن کنید و دیگر نگران عوارض این دارو نباشید. در نهایت توصیه می‌شود که برای جلوگیری از هر گونه عوارض ناشی از مصرف این قرص، طبق دستور پزشک اقدام به مصرف این دارو نمایید تا شاهد بروز مشکلات خاصی ناشی از مصرف این داروی مسکن نباشید.
